O kibicach, piłce nożnej i POlitykach czyli rzecz o redukcji przemocy na stadionach

Pewien internauta bardzo ostro skrytykował na Twitterze psychologa, dr. Konrada Maja, który  wypowiadał się na temat przyczyn agresji wśród kibiców piłki nożnej. Autor przedstawił także propozycje pozytywnych (a nie autorytarnych i karzących) rozwiązań, zapobiegających eskalacji destrukcyjnych zjawisk na stadionach. W  artykule na portalu sport.pl można przeczytać m.in.: 

"- Oprawa meczu ma cechy rytuału wojennego - zwraca uwagę psycholog i jako przykład podaje obecne na meczu przyśpiewki, flagi, a także pojawiające się często na stadionie słowa: "walka", "starcie", "pokonać", czy "strzał". Zdaniem eksperta ze stadionów należało by wyeliminować agresywne okrzyki, które od agresji werbalnej mogą prowadzić do przemocy fizycznej, np. po meczu.

Dr Maj wyjaśnia, że do zamieszek dochodzi najczęściej wśród kibiców piłki nożnej, a także hokeja na lodzie. Psycholog tłumaczy, że ma na to wpływ obecna w jednym miejscu bardzo duża liczba kibiców oraz to, co się dzieje między zawodnikami na meczu. - To piłkarze czy hokeiści mogą dawać impuls do zamieszek. Atmosfera z boiska przenosi się na trybuny - mówi Maj i dodaje, że w sportach mniej kontaktowych, takich jak tenis czy siatkówka, zamieszki się niemal nie zdarzają. Pozytywny wpływ na publiczność miałoby więc zachowanie piłkarzy - brak agresji na murawie, a także bardziej obiektywne i mniej kontrowersyjne decyzje sędziów - np. wspomagane powtórkami przebiegu akcji bramkowych czy fauli na telebimach.

Psycholog społeczny uważa, że na stadiony warto wprowadzić humor i nastrój zabawy - pomogłyby w tym np. zabawne konkursy czy śmieszne zdarzenia sportowe prezentowane w przerwach na telebimach. Pozytywnie mogłyby na zachowanie kibiców wpłynąć większe zniżki cen biletów dla kobiet i dzieci.

Ekspert zwraca też uwagę na to, że ludzie są w lepszym nastroju tam, gdzie jest konsumpcja. - Jeśli dostępne jest dobre i niedrogie menu w stadionowych bufetach ludzie są bardziej pokojowo nastawieni do otoczenia - mówi ekspert. Dodaje że także pomysł sprzedaży na stadionach piwa niskoprocentowego w plastikowych butelkach, proponowany w ustawie, nad którą pracuje Sejm, nie jest złym pomysłem. - To praktykuje się na wielu stadionach świata. Jeśli alkohol jest całkowicie zabroniony, istnieje większa pokusa, żeby obchodzić ten zakaz, a część ludzi wypija bardzo mocny alkohol bezpośrednio przed meczem. Przecież w pubach kibice oglądając mecze piją piwo i nie dochodzi do awantur, ponadto podejście Polaków do alkoholu bardzo się zmieniło - komentuje psycholog z SWPS.

Zdaniem dr Maja, bardzo ważnym elementem walki z chuligaństwem stadionowym jest edukacja, prowadzona m.in. wśród najmłodszych kibiców. Zdaniem eksperta, powinien powstać nowy kodeks kibica. - Powinno się kibicować za, a nie przeciw. Kibicowanie polega na dopingowaniu własnej drużyny, a nie na tym, żeby grozić czy obrażać innych - ocenia."

Wydaje się, że diagnoza ta nie jest pełna i zbyt mało koncentruje się  na zachowaniach/decyzjach ws.kibiców samych POlityków. Ponieważ psychologia tłumu, a i po części sportu, nie jest mi obca, przedstawię tu własną koncepcję opisywanych w artykule procesów.

Dlaczego na meczach piłki nożnej, czy hokeja częściej dochodzi do aktów agresji i wandalizmu, a na meczach siatkówki, czy koszykówki rzadziej? Ano dlatego, że w przypadku pracy nóg aktywizowane są inne ośrodki mózgowe, niż w przypadku pracy rąk. Gdy pracują nogi, uruchamiane są głównie najstarsze obszary mózgu, tj. odpowiadające za pierwotne (prymitywne) reakcje, czyli popędy agresji; gdy aktywizowane są ośrodki zawiadujące aktywnością manualną - pobudzane są równocześnie sąsiednie ośrodki, odpowiadające za mowę i myślenie.

Te zróżnicowane reakcje (pobudzenie/hamowanie) obecne są nie tylko wśród sportowców, ale także wśród kibiców; następuje to poprzez tzw. identyfikację z określoną grupą sportowców oraz ich aktywnością. 

Proszę zauważyć, że zjawisko to dotyczy także polityków; Hanna Segal, angielska psychoanalityczka, twierdzi, że gdy polityk gra w piłkę nożną, to mamy do czynienia z symbolizacją konfliktu zbrojnego; zwraca tym samym uwagę na b. wysoki poziom agresji polityka i jego konfliktowy charakter. Nie dziwi więc, że Platforma Obywatelska należy do jednej z najbardziej agresywnych i konfliktowych partii w Polsce,a sam Donald Tusk - zagorzały kibic i piłkarz - nałożył b. surowe, czyli agresywne restrykcje na kibiców.

Zatem najlepszym rozwiązaniem dla opisywanego tu zjawiska - przemocy na stadionach - byłoby odsunięcie od władzy samego POlityka, który sam jest symbolizacją konfliktu i agresji, nie tylko w życiu publicznym i politycznym, ale w relacji z kibicami piłki nożnej.

RYBA PSUJE SIĘ OD GŁOWY!

Źródła:
1. Psycholog: Represje wobec chuliganów na stadionach nie wystarczą
2. Freud i polityka
3. Tusk na boisku