WYOBRAŹNIA

---

„Wiadomo, że poza głodem i miłością nic tak nie ożywia duszy jak muzyka.
Stąd zaś niedaleko już do pomysłu,
by przy pomocy dźwięku oddziaływać na ludzką psychikę” .

/Hans Kayser/

Wyobraźnia jest jednym z fundamentalnych czynników, warunkujących sukcesy i powodzenia w różnych sferach życia i aktywności człowieka. Obok wiedzy, zdolności i sprawności instrumentalnych, stanowi nieodłączny element mądrości, zdrowia i powodzenia w wielowymiarowym obszarze działalności ludzkiej.

Wyobraźnia jest złożonym procesem poznawczym. Łączy to, co już jest dobrze komuś znane, z tym co jeszcze nie zostało poznane. Może mieć charakter wyobraźni odtwórczej i twórczej. Zwykle rozumiana jest jako umiejętność przypominania sobie lub wytwarzania w umyśle dowolnych bodźców odbieranych przez zmysły (obrazów, dźwięków, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych), tworzenia dowolnych sytuacji, które miały, bądź będą miały miejsce w przyszłości. Dzięki niej można unikać trudnych i przykrych wydarzeń lub odpowiednio się do nich przygotowywać. Dzięki nowo napływającym informacjom wyobraźnia pozwala reinterpretować przeszłe doświadczenia .

Procesy wyobrażeniowe wspierają także złożone akty uczenia się i przyswajania nowych wiadomości. Pozostają bowiem w ścisłym związku z innymi funkcjami poznawczymi, motorycznymi, jak i emocjonalnymi. W uruchomionych fantazjach i wyobrażeniach następuje wzajemna współpraca takich sfer aktywności psychofizycznej jak: zmysły wzrokowe, słuchowe, eksteroreceptywne i proprioceptywne, sfera intelektualna, czy uczuciowo- wolicjonalna.

Bogactwo wyobraźni jest niezbędne także w kreowaniu własnego życia, codziennej rzeczywistości. Daje ona nieograniczone możliwości. Dzięki niej można przekraczać wszelkie ograniczenia i bariery, realizować różne cele: doraźne, średnioterminowe, czy strategiczne. Pod wpływem wyobrażeń zachodzi proces regulowania emocji, budzi się wiara i nadzieja, zwiększa się otwartość na świat i na ludzi. Nie ulega wątpliwości, iż wyobraźnia ułatwia adaptację człowieka do zmieniającej się rzeczywistości. Jest źródłem zdrowia, ale i autentycznej niezależności i wolności.

Szczególnie korzystne w rozwijaniu wyobraźni, w tym i artystycznej jest łączenie różnych form aktywności np. ruchowej, plastycznej z aktywnością i dziełami sztuki muzycznej. Jak dowodzą dotychczasowe badania z zakresu nauk neurofizjologicznych, pod wpływem słuchania, bądź wykonywania muzyki uruchamiają się u słuchacza/wykonawcy, różnego typu wyobrażenia, np. wzrokowe, węchowe, kinestetyczne, czy proprioeceptywne. Do wyobrażeń tych dochodzi dzięki bliskiemu anatomicznemu położeniu analizatorów słuchowego, wzrokowego, węchowego i motorycznego, a powstałe pod wpływem muzyki wzbudzenie emocjonalne (mózg emocjonalny) dodatkowo wzmacnia pomiędzy nimi połączenia neuronalne.

Nieocenionym źródłem wzbogacania wyobraźni muzycznej, jak i ogólnej mogą być różnego typu techniki psychomuzycze.

Wg niektórych znawców duszy ludzkiej, użycie psychomuzycznych technik może ułatwić głęboką i rozległą eksplorację reakcji emocjonalnych człowieka, wniknąć w świat jego marzeń i pragnień, ale również świat lęków, obaw i słabości. Może więc posłużyć diagnozowaniu obrazu JA twórcy wyobrażenia, czy produkcji dźwiękowej. Techniki psychomuzyczne oferują wiele rozwiązań w zakresie restrukturyzacji i rekonstrukcji osobowości odbiorcy. Odbywa się to poprzez aktywizację emocjonalną i intelektualną, modelowanie postaw, przywrócenie zakłóconej równowagi w obrębie systemu reprezentacji poznawczych, wskazanie potencjalnych możliwości rozwojowych oraz wzbudzenie motywacji do poszukiwania nowych sposobów rozwiązywania problemów i regulowania kontaktów z otoczeniem. Służą rozwijaniu wyobraźni i inteligencji muzycznej, pogłębianiu spontaniczności emocjonalnej i dyspozycji twórczych oraz regulacji uczuć konstruktywnych w trakcie percypowania utworów. Mają na celu nie tylko przystosowanie jednostki do życia, ale również jej witalizację.

d.